Donderdag 24 april was het opnieuw zover: de jaarlijkse zwerfvuilactie in Sint-Lievens-Houtem bracht tientallen enthousiaste leerlingen op de been. Onder begeleiding van hun leerkrachten en in samenwerking met ILvA gingen ze op pad met afvalgrijpers, veiligheidshesjes en grote vuilniszakken. De opdracht was duidelijk: opruimen wat niet op straat thuishoort. Van lege blikjes tot plastic verpakkingen, van papiertjes tot… honderden sigarettenpeuken.
Het resultaat van de actie mocht gezien worden: ongeveer 30 goedgevulde afvalzakken werden verzameld op het Marktplein. Dat zijn er opvallend minder dan in 2024, toen het dubbele werd opgehaald. Toch blijft waakzaamheid geboden. “De hoeveelheid sigarettenpeuken die we tegenkwamen was echt opvallend,” klonk het bij een groepje leerlingen. “We willen rokers echt vragen hun peuken niet zomaar op de grond te gooien. Dat lijkt klein, maar het is super schadelijk voor de natuur én het ziet er vuil uit.”
Bewustmaking van jongs af aan.
De zwerfvuilactie, die traditioneel doorgaat op de laatste donderdag van april, is veel meer dan een opruimactie. Het is een bewustmakingscampagne, een les in milieuzorg en een oproep tot burgerzin. Jongeren leren dat afval niet vanzelf verdwijnt. Iemand moet het opruimen — en liever nog: het hoort daar helemaal niet te belanden.
In samenwerking met ILvA wordt elk jaar materiaal ter beschikking gesteld: grijpstokken, veiligheidshesjes en zakken voor zowel PMD als restafval. Scholen nemen de organisatie grotendeels zelf op zich en zorgen ervoor dat de actie veilig en zinvol verloopt. Er wordt ook tijd gemaakt om na te denken over de impact van afval op het milieu.
“In de klas bereiden we de actie goed voor,” vertelt een leerkracht van de basisschool. “We praten over recycleren, over de plasticsoep in de oceanen, over hoe lang het duurt voor iets afbreekt in de natuur. Een blikje? 50 jaar. Een sigarettenpeuk? Tot 15 jaar. Dat zijn cijfers die indruk maken.”
Minder zwerfvuil, meer bewustwording.
Het feit dat er dit jaar minder afval werd ingezameld dan vorig jaar, wordt algemeen als positief onthaald. “Dat wij minder moeten opruimen, betekent hopelijk dat er minder afval op straat terechtkomt,” zegt een leerling. Ook ILvA bevestigt dat het algemene straatbeeld in de gemeente aan het verbeteren is, mede dankzij het engagement van scholen, vrijwilligers en gemeentelijke diensten.
Toch blijven er aandachtspunten. Vooral de sigarettenpeuken blijven hardnekkig aanwezig in het straatbeeld. Ze zijn klein, moeilijk op te rapen en worden vaak achteloos weggegooid. En net dat maakt ze zo gevaarlijk voor het milieu. Sigarettenpeuken bevatten namelijk microplastics en chemische stoffen die schadelijk zijn voor bodem en water.
Vrijwilligers verdienen lof.
Naast de jaarlijkse inzet van de scholen, mag de blijvende inzet van de lokale vrijwilligers niet vergeten worden. Een honderdtal zwerfvuilmeters en -peters én de medewerkers van Huize Van der Schueren trekken er het hele jaar door op uit om Sint-Lievens-Houtem proper te houden. Hun werk gebeurt vaak in stilte, maar het effect is zichtbaar.
Burgemeester Tim De Knyf erkent hun inzet: “De blijvende inspanningen van onze zwerfvuilvrijwilligers zijn van onschatbare waarde. Ze zorgen niet alleen voor een nettere omgeving, maar geven ook het goede voorbeeld. Dankzij Mooimakers worden ze voorzien van aangepaste uitrusting, en als gemeentebestuur blijven we hen maximaal ondersteunen.”
Strijd tegen sluikstort verhardt.
Zwerfvuil is één zaak, maar sluikstorten is een ander – en veel hardnekkiger – probleem. De gemeente neemt dat probleem serieus en zet steeds nadrukkelijker in op opsporing en bestraffing. “We maken gebruik van sluikstortcamera’s op strategische locaties,” aldus burgemeester De Knyf. “Het afgelopen jaar werden verschillende sluikstorters geïdentificeerd, beboet én verplicht om de kosten van ophaling en verwerking te betalen.”
De GAS-boete voor sluikstort bedraagt momenteel 300 euro, maar daar wil de burgemeester verandering in brengen. “Ik wil die boete optrekken tot het wettelijke maximum van 500 euro. Samen met de opruim- en verwerkingskosten kan de totale factuur voor een sluikstorter dan oplopen tot bijna 1000 euro. Dat lijkt streng, maar het is blijkbaar de enige manier om hardleerse sluikstorters te confronteren met hun daden.”
Samen naar een propere gemeente.
De boodschap is duidelijk: een propere gemeente is een gedeelde verantwoordelijkheid. Dankzij de inzet van scholen, vrijwilligers, gemeentelijke diensten én handhaving wordt Sint-Lievens-Houtem stap voor stap schoner. En het enthousiasme van de jongeren is daarbij een hoopvol signaal.
“Wij vonden het leuk om te doen,” zegt een leerling van het zesde leerjaar. “We voelden ons een beetje als superhelden voor het milieu.” Als die spirit kan blijven hangen, dan is het doel van deze actie méér dan bereikt.
