Van Vrijdag 9 mei tot en met maandag 13 mei bruist het in de wijk Papegem opnieuw van geloof, folklore en feestvreugde. De jaarlijkse kermis, die in het teken staat van de Heilige Macharius, is meer dan zomaar een dorpsfeest: het is een levendige herinnering aan eeuwenoude tradities, diepgeworteld in geschiedenis en spiritualiteit. Voor jong en oud is het hét moment om samen te komen, te herdenken, te vieren en te genieten.
Wie was de Heilige Macharius?
De Heilige Macharius was in de 11e eeuw bisschop van Antiochië, in het huidige Turkije (het toenmalige Klein-Azië). Volgens de overlevering verliet hij zijn thuisland om als pelgrim naar het westen te trekken. Tijdens deze tocht werd hij verwelkomd door de monniken van de Gentse Sint-Baafsabdij, een van de belangrijkste religieuze instellingen van het middeleeuwse Vlaanderen.
Macharius stierf in Gent in het jaar 1012, vermoedelijk aan de pest, een ziekte die in die tijd hele steden kon verwoesten. Vanwege zijn sterven tijdens een epidemie en zijn reputatie als genezende heilige werd hij in onze streken vooral aangeroepen tegen besmettelijke ziekten – waaronder pest, tyfus en cholera. Tot op vandaag blijft zijn naam verbonden met bescherming tegen epidemieën en andere volksziekten.
Papegem en de Sint-Baafsabdij: een hechte historische band.
De wijk Papegem, ooit “Papingahem” genoemd – wat verwijst naar de hoeve of het domein van de lieden van Papo – behoorde samen met het nabijgelegen Vlierzele (vroeger ‘Flitheritsele’) tot de eerste bezittingen van de Sint-Baafsabdij. Deze band werd officieel bevestigd in een charter uit 976, waarin keizer Otto II een aantal gronden, waaronder Papegem, terug schonk aan de abdij.
Dat religie en gemeenschapshistoriek in Papegem hand in hand gaan, blijkt ook uit de manier waarop de wijk door de eeuwen heen zijn verbondenheid met heiligen en kerkelijke symboliek heeft behouden.
Een belofte in tijden van nood: de kapel van de Heilige Macharius.
In 1888 werd Papegem zwaar getroffen door een tyfusepidemie, die tientallen inwoners ziek maakte en veel leed veroorzaakte. Toenmalig bisschop van Gent, Mgr. Lambrecht, bezocht het naburige Burst in mei 1889 om het vormsel toe te dienen, en maakte toen speciaal een tussenstop in Papegem. Hij zegende er de zieken van de wijk en deed een opmerkelijke belofte: bij een volgend bezoek zou hij een relikwie van de Heilige Macharius meebrengen.
Die belofte liet diepe indruk na. De wijkbewoners besloten een nieuwe kapel te bouwen, deze keer gewijd aan Macharius, die zij beschouwden als hun patroon tegen de besmettelijke ziekte. Op 10 mei 1891 werd deze kapel plechtig ingezegend. Sindsdien is het gebruikelijk dat op de eerste zondag na 10 mei een ommegang met het beeld van de heilige door de straten van Papegem trekt, gevolgd door het lof en de zegening met de relikwie.
De devotie blijft levend.
De figuur van Macharius leeft voort in het collectieve geheugen van de wijkbewoners. Elk jaar opnieuw komen families, gelovigen, oud-inwoners en sympathisanten samen voor deze bijzondere dag. De religieuze elementen – noveen, misviering, processie, lof en relikwieverering – zorgen voor bezinning en verbondenheid, terwijl het kermisweekend tegelijk zorgt voor ontspanning, plezier en gezelligheid voor iedereen.
Het programma in detail.
Vrijdag 9 mei – Trappist, kaarten en kameraadschap.
19u00 – Opening van de Noveen aan de kapel van de Heilige Macharius, gevolgd door een ingetogen ommegang door de wijk. Dit moment van gebed en bezinning markeert de aanloop naar het feestweekend.
20u00 – Trappistenavond in ’t Zaaltje, georganiseerd door Chiro Papegem. Een gezellige avond waar bierliefhebbers hun hart kunnen ophalen met verschillende trappistensoorten.
20u00 – Grote belotting in de kantine van de Stormvogels Papegem. Inleg bedraagt € 3,00, met een vooruit van € 100,00. Een klassieker die steevast op veel bijval mag rekenen.
Zaterdag 10 mei – Volzet dartstornooi en opwarming voor de grote dag.
19u00 – De deuren van ’t Zaaltje gaan open en de sfeer komt op gang.
20u00 – Start van het Duo Dartstornooi. Dit populaire evenement is dit jaar reeds volzet – een bewijs van de grote interesse.
Zondag 11 mei – Hoogdag van de Heilige Macharius.
11u00 – Plechtige misviering in de wijkkerk ter ere van de Heilige Macharius. Een viering die diep geworteld is in de religieuze traditie van de wijk.
16u00 – Start van de ommegang aan de kapel, met het beeld van de heilige. Deze processie wordt massaal bijgewoond en vormt het hart van de viering.
Rond 17u00 – Lof in de wijkkerk, aansluitend gevolgd door de zegening met de relikwie van de Heilige Macharius aan de kapel.
17u00 – Kermistoog opent in ’t Zaaltje.
19u30 – Optreden van de covergroep The Antonio’s, een muzikaal feest voor jong en oud.
Voor de kinderen – Springkasteel voorzien naast het zaaltje.
Maandag 12 mei – Nagedachtenis en gezellig samenzijn.
10u00 – Plechtige zielmis ter nagedachtenis van overleden wijkbewoners.
Aansluitend blijft de kermistoog open voor wie de week op een warme, vriendschappelijke manier wil inzetten.
Traditie met toekomst.
Papegem slaagt erin om religieus erfgoed te koppelen aan hedendaagse wijkbeleving. Wat ooit begon met een epidemie en een belofte, is vandaag uitgegroeid tot een waardevolle en jaarlijkse mijlpaal voor de hele gemeenschap. Jong of oud, inwoner of bezoeker: iedereen vindt zijn plek in dit feest dat geworteld is in geschiedenis, geloof en verbondenheid. De Heilige Macharius blijft waken over Papegem – en Papegem blijft hem eren, elk jaar opnieuw.
