Gisterenvoormiddag werd het kruis met de haan op de torenspits van de Sint-Martinuskerk in Oordegem uit voorzorg verwijderd. De constructie, die al geruime tijd gevaarlijk overhelde, bleek bij nader onderzoek in veel slechtere staat dan verwacht. De beslissing om het geheel tijdelijk te verwijderen kwam er om de veiligheid van omwonenden en bezoekers te garanderen.
“Het geheel begon volledig scheef te hangen,” vertelt Paul Standaert, voorzitter van de kerkraad. “Drie jaar geleden had de brandweer ons al gewaarschuwd om dit probleem in het oog te houden. De houten balk waarin het kruis vastzat, bleek ruim een meter verrot. Daardoor kwamen de bol, het kruis en de haan los te staan. Door windstoten helde de constructie steeds verder over, met het risico dat het geheel – dat zo’n vijftig kilogram weegt – naar beneden zou komen en schade zou veroorzaken aan het dak of zelfs op straat zou belanden.”
Bij de inspectie bleek dat vooral het hout ernstig was aangetast door vocht en roestvorming. De bol en de haan zelf zijn gelukkig nog in redelijke staat, maar het kruis is volgens Standaert “met ijzerdraadjes aan elkaar hangend”. Daarom werd beslist om het volledige ensemble voorlopig te verwijderen en het gat in de torenspits tijdelijk af te dichten met bladlood. De haan en het kruis worden veilig opgeborgen in de kerk, in afwachting van verdere restauratie.
“De kerktoren is zo’n 50 meter hoog, dus hadden we een kraan nodig van 65 meter om alles veilig naar beneden te halen,” legt Standaert uit. “Bij dergelijke werken speelt de wind een grote rol. Er mag maximaal een windsnelheid van 45 kilometer per uur zijn om de klus veilig te kunnen uitvoeren. Gisteren zaten we net op de grens, maar gelukkig kon het nog doorgaan. Bij hogere windsnelheden zakt de kraan automatisch naar beneden uit veiligheidsoverwegingen.”
De Sint-Martinuskerk werd voor het laatst grondig gerestaureerd in 1983. Sindsdien werd er nauwelijks nog naar de toren omgekeken. “Twee jaar geleden had ik al een offerte aangevraagd om de toestand te laten onderzoeken, maar dat bleef zonder gevolg,” zegt Standaert. “Pas toen ik aangaf dat we een andere firma zouden aanspreken, kregen we plots de offerte in de bus. We hebben dan ook niet getalmd en beslist om de situatie zo snel mogelijk te laten bekijken.”
Bij de controle bleek gelukkig dat er geen vochtproblemen zijn in de bovenverdieping van de toren. “Het vocht bevindt zich enkel in de torenspits zelf,” aldus Standaert. “We gaan nu onderzoeken hoe we dit volledig kunnen herstellen en verschillende prijsoffertes aanvragen. Op basis daarvan zullen we beslissen wie de restauratie mag uitvoeren. De eigenlijke werken zullen echter niet meer dit jaar plaatsvinden, maar vermoedelijk in het voorjaar van 2026.”
Met de verwijdering van het kruis en de haan komt voorlopig een einde aan een potentieel gevaarlijke situatie. De kerkraad hoopt dat de restauratie volgend jaar kan starten, zodat het herkenbare silhouet van de Sint-Martinuskerk binnenkort weer volledig in ere hersteld kan worden.
Met dank aan Myriam De Gendt voor de foto’s.
