Wat als het internet het begeeft door een cyberaanval? Of als het mobiele netwerk platligt tijdens een noodsituatie? Het klinkt als een doemscenario, maar het is niet ondenkbaar. Om te tonen dat communicatie ook mogelijk blijft zonder klassieke netwerken, installeerde Miro Callebaut, eerstejaarsstudent Elektromechanica aan hogeschool Odisee in Aalst, een open source antenne op het dak van de campus. Die maakt deel uit van een zogenaamd mesh-netwerk: een technologie die berichten verzendt en ontvangt zonder gebruik te maken van het internet of mobiele verbindingen.
“Traditionele communicatiemiddelen zijn niet altijd betrouwbaar,” legt Miro uit. “Met deze technologie kan je toch blijven communiceren, ook als andere netwerken uitvallen. Dat maakt het interessant bij noodsituaties, maar ook voor educatieve toepassingen, spelletjes of technische experimenten.”
Communicatie zonder providers.
De antenne op het Odisee-dak is gekoppeld aan het open source project Meshtastic. Dat maakt gebruik van kleine zendertjes die via radiofrequentie met elkaar in verbinding staan. Via deze toestellen kunnen korte berichten verzonden worden over grote afstanden. Het netwerk wordt sterker naarmate meer gebruikers een toestel hebben. Je hebt geen internet, simkaart of abonnement nodig — enkel een toestel met batterij en antenne.
“Ik ben al lang fan van radioamateurtechniek,” zegt Miro enthousiast. “Het is goedkoop, eenvoudig, en je bent niet afhankelijk van grote telecomproviders. Dankzij de antenne op het dak kunnen we nu lokaal een netwerk uitbouwen en verder onderzoeken wat er allemaal mogelijk is.”
Praktische toepassingen voor jong en oud.
De toepassingen zijn legio. De toestellen zijn klein, draagbaar en werken op herlaadbare batterijen. “Kinderen kunnen ze gebruiken als een soort eenvoudige gsm zonder internettoegang, maar mét gps,” legt Miro uit. “Dat maakt ze bruikbaar voor buitenspeelactiviteiten, bosklassen of schoolexcursies.”
Miro droomt zelfs al van sensorprojecten in de natuur. “Ik wil kijken of we bijvoorbeeld vogelnestjes of andere omgevingsfactoren kunnen monitoren via sensoren die met het mesh-netwerk verbonden zijn. Zo kunnen we via eenvoudige technologie data verzamelen, ook op afgelegen plekken.”
Samenwerking over de opleidingen heen.
De installatie van de antenne was een samenwerking tussen studenten, docenten en de technische dienst van Odisee. Ook andere opleidingen worden betrokken bij de verdere uitbouw. “Dit is een mooi voorbeeld van wat er mogelijk is wanneer studenten, diensten en opleidingen de handen in elkaar slaan,” zegt Geert Callebaut, docent en medewerker Wetenschapscommunicatie aan Odisee. “We geven studenten de ruimte om te experimenteren met technologie die maatschappelijk relevant is.”
De mesh-antenne wordt niet alleen gebruikt voor demonstraties en lessen, maar zal ook ingezet worden bij onderzoeksprojecten. Ze kan bovendien signalen van omliggende gemeenten opvangen en doorgeven, waardoor het netwerk zich verder uitbreidt. Dat opent mogelijkheden voor samenwerking met andere scholen of lokale initiatieven.
Toegankelijke innovatie.
Met dit project zet Odisee resoluut in op toekomstgericht onderzoek dat vertrekt vanuit concrete maatschappelijke vragen. “We willen aantonen dat betrouwbare communicatie niet altijd afhankelijk hoeft te zijn van dure infrastructuur of commerciële netwerken,” klinkt het bij de hogeschool. “Door gebruik te maken van open source technologieën maken we innovatie toegankelijk voor iedereen — van student tot buurtbewoner.”
Wat begon als een studenteninitiatief, groeide zo uit tot een waardevol onderzoeksproject met impact buiten de muren van de campus. In een wereld die steeds digitaler wordt, is het een geruststellende gedachte dat je ook zonder internet nog altijd verbonden kan blijven. Dankzij studenten zoals Miro Callebaut blijft die gedachte niet alleen theorie, maar ook praktijk.
