61 Vlaamse gemeenten waaronder 8 gemeenten in onze Denderstreek hebben in 2023 zo weinig restafval ingezameld dat ze al de normen voor 2030 halen. Tegen dan mogen we maximaal 100 kilogram restafval per inwoner verbruiken. Vooral de Kempen en de Denderregio doen het goed.
In 2023 hebben we 126 kilogram restafval per inwoner aan de deur gezet. Tegen 2030 moet dat zakken naar 100 kilogram per inwoner. Dat zeggen de doelstellingen van de Vlaamse afvalstoffenmaatschappij OVAM, en bij uitbreiding de Vlaamse overheid. We moeten het recycleerbare afval (zoals pmd of gft) uit ons restafval weren, zodat het niet in de verbrandingsoven terechtkomt.
Maar niet elke gemeente heeft dezelfde doelstelling gekregen. Grotere of meer toeristische gemeenten mogen iets meer verbruiken. Ook het afval van bijvoorbeeld vuilnisbakken op straat, op studentenkoten of op kantoren wordt meegerekend. De plaatsen waar hoofdzakelijk de eigen inwoners voor het vuil zorgen, daar ligt het streefcijfer wat lager.
De gemeenten die nu wel al slagen, zijn veelal geclusterd. Die clusters komen grotendeels overeen met de intercommunales die voor de afvalophaling zorgen. ILvA uit de Denderregio en IOK Afvalbeheer uit de Kempen scoren het beste.
Welke gemeenten en/of steden in de Denderstreek (Intercommunale ILvA) hebben de doelstellingen voor 2030 al behaald:
- Aalst: Doelstelling: 111 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 86 kg per inwoner.
- Denderleeuw: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 82 kg per inwoner.
- Erpe-Mere: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 82 kg per inwoner.
- Geraardsbergen: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 89 kg per inwoner.
- Haaltert: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 80 kg per inwoner.
- Herzele: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 83 kg per inwoner.
- Lede: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 80 kg per inwoner.
- Ninove: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 84 kg per inwoner.

Welke gemeenten en/of steden in de Denderstreek (Intercommunale ILvA) hebben de doelstellingen voor 2030 nog niet behaald:
- Buggenhout: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 112 kg per inwoner.
- Dendermonde: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 103 kg per inwoner.
- Lebbeke: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 111 kg per inwoner.
- Sint-Lievens-Houtem: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 93 kg per inwoner.
- Wichelen: Doelstelling: 90 kg per inwoner โ Opgehaald in 2023: 110 kg per inwoner.

Toch is Sint-Lievens-Houtem de beste leerling van de gemeenten in onze Denderregio die zijn doelstelling voor 2030 nog niet heeft behaald. Met drie kilogram per inwoner te veel moet dit voor de gemeente Sint-Lievens-Houtem zeker een haalbare kaart zijn om het dit jaar even goed te doen dan hun buurgemeenten Herzele, Erpe-Mere, Lede en Zottegem. Het wordt natuurlijk afwachten naar de resultaten van 2024.
Gewogen diftar.
“Veel heeft te maken met de invoering van ‘gewogen diftar’ in 2021”, klinkt het bij Tina Verraes van ILvA, waar 13 van de 15 gemeenten slaagt. Volgens dat systeem betaal je het restafval per kilogram, aan een duurdere prijs dan pmd of gft.
“Onze inwoners hebben sowieso al lang de gewoonte om te sorteren. Al in de jaren 90 hebben wij een aparte gft-inzameling ingevoerd. Het zit in de mentaliteit ingebakken. Maar het gewogen diftar heeft voor een enorme boost gezorgd. Het restafval is met 30 kilogram per inwoner gedaald.”
Hoe werkt gewogen diftar?
Diftar staat voor ‘gedifferentieerd tarief’. Voor het niet-recycleerbaar restafval betaal je meer dan voor het recycleerbare pmd of gft. Bij gewogen diftar wordt het afval ook nog eens per kilogram aangerekend. Een gezin heeft dan meestal een afvalcontainer. Bij elke leging wordt die gewogen en via een chip wordt het gewicht gelinkt aan het juiste huishouden. Een gelijkaardig systeem bestaat voor ondergrondse inzamelpunten in steden.
Ook Jan Verheyen van OVAM ziet bij andere intercommunales dat gewogen diftar mensen beter doet sorteren. In 4 op de 5 geslaagde gemeenten betalen de inwoners hun restafval op die manier.
“Gewogen diftar is zeker een deel van de verklaring. Gemeenten die met dat systeem werken, halen betere resultaten. Dat zien we heel duidelijk in de cijfers. Het wordt voor mensen goedkoper als ze beter sorteren. De vervuiler betaalt dus, en dat werkt.”
Nog niet overal gft-inzameling.
Een andere verklaring is dat niet elke gemeente het groente-, fruit- en tuinafval apart inzamelt, terwijl dat eigenlijk sinds 2024 verplicht is. Dat is onder andere het geval in een heel aantal West-Vlaamse gemeenten. “Sommige intercommunales kregen om praktische redenen uitstel tot 1 januari 2026. Daar belandt het gft-afval dus nog steeds bij het restafval, of op de composthoop.”
“Er zijn nog een heleboel andere redenen die de verschillen verklaren”, gaat Verheyen verder. “Daarom gaan medewerkers van OVAM langs bij de achterblijvers die echt nog ver van hun doelstelling zitten. We stippelen samen een beleid op maat uit, zodat ook zij op de goede weg zijn om de normen in 2030 te halen.”