In de Molenstraat werd recent een innovatief bufferbekken in gebruik genomen dat niet alleen een antwoord biedt op wateroverlast door hevige regenval, maar ook een bijzondere maatschappelijke en ecologische functie vervult. Wat begon als een klassiek infrastructuurproject, groeide uit tot een voorbeeld van intersectorale samenwerking tussen waterzuiveringsbedrijf Aquafin, het gemeentebestuur van Herzele en leefboerderij De Kanteling. Resultaat: een open, natuurlijk ingericht terrein dat regenwater buffert én ruimte schept voor zorg, beleving en educatie.
Van functionele noodzaak tot inspirerende plek.
De aanleiding voor het project was puur technisch: de noodzaak om bij extreme neerslag tijdelijk water te bufferen, om zo overstromingen in lagergelegen gebieden te voorkomen. Aquafin, de Vlaamse waterzuiveraar, kreeg de opdracht om in de Molenstraat een nieuw bufferbekken aan te leggen. Studiebureau Astroplan stond in voor het ontwerp, aannemer Vindevogel voor de uitvoering. Maar wat volgde was geen standaardrealisatie met een betonnen bak en omheining. Integendeel.
“We beseften dat de ligging van het bekken – pal naast leefboerderij De Kanteling – kansen bood voor een andere aanpak,” vertelt een woordvoerder van Aquafin. “Daarom kozen we bewust voor een open inrichting die niet enkel dienstdoet als technische oplossing, maar ook ruimte laat voor natuurbeleving en sociale interactie.”
Het terrein werd aangelegd met natuurlijke glooiingen, een infiltrerende bodem en beplanting die aangepast is aan een wisselend waterpeil. Een houten vlonderpad maakt het terrein toegankelijk, ook voor rolstoelgebruikers. De oeverzones werden niet strak afgelijnd, maar geïntegreerd in een ecologisch geheel, waarin fauna en flora zich vrij kunnen ontwikkelen.
Ecologische én sociale integratie.
Voor leefboerderij De Kanteling betekende het project meer dan een landschappelijke opwaardering. De vzw, die dagbesteding aanbiedt aan mensen met een beperking of psychosociale kwetsbaarheid, werd van bij de start betrokken bij het ontwerp.
“Voor onze werking is het terrein een enorme verrijking,” zegt coördinator Eva De Waele. “We kregen niet zomaar een bufferbekken naast de deur, maar een nieuwe ruimte waar onze deelnemers tot rust kunnen komen, de natuur kunnen observeren, en zich op hun tempo kunnen verbinden met de omgeving. De aanwezigheid van water heeft een rustgevend effect, maar ook educatief potentieel.”
De Kanteling maakt nu al dagelijks gebruik van het terrein voor activiteiten. Deelnemers helpen bij het onderhoud van de randen, tellen insecten, observeren vogels, of maken gewoon een wandeling. “Voor veel van onze zorggebruikers is de mogelijkheid om zonder drempels een stukje natuur te beleven, een zeldzaam voorrecht,” aldus De Waele. “Dat een nutsbedrijf als Aquafin hier rekening mee houdt, is uitzonderlijk.”
Ook boerderijklassen en bezoekgroepen vinden stilaan de weg naar de site. In de toekomst worden didactische infoborden en kleinschalige proefopstellingen voorzien, waarmee kinderen kunnen leren over waterhuishouding, biodiversiteit, en het belang van klimaatadaptieve infrastructuur. “We willen niet alleen zorgen voor mensen,” zegt De Waele, “maar ook mensen bewust maken van de samenhang tussen natuur en maatschappij. Dit terrein is daarvoor een perfect vertrekpunt.”
Een visie gedeeld door het lokaal bestuur.
De gemeente Herzele stond achter het project vanaf de eerste bespreking en speelde een actieve faciliterende rol. Burgemeester Benjamin Rogiers benadrukt het belang van zulke innovatieve samenwerkingen in het licht van klimaatuitdagingen.
“We weten dat hevige buien steeds frequenter worden. Daarom investeren we als lokaal bestuur in doordachte waterinfrastructuur,” zegt Rogiers. “Maar tegelijk geloven we dat publieke projecten ook maatschappelijke impact moeten hebben. Door De Kanteling te betrekken bij het ontwerp van het bekken, is er iets ontstaan dat veel verder reikt dan enkel het bufferen van water. Hier is een plek gecreëerd die veiligheid, rust en verbondenheid biedt.”
De burgemeester wijst erop dat dit bufferbekken model kan staan voor toekomstige projecten. “Het toont hoe infrastructuur niet in isolement moet bestaan, maar gedragen kan worden door de gemeenschap en verrijkt door zorg en ecologie. Herzele wil een gemeente zijn waar zulke samenwerkingen mogelijk zijn en gestimuleerd worden.”
Officiële opening: meer dan symboliek.
Op zondag 29 juni werd het terrein feestelijk geopend tijdens de jaarlijkse opentuindag van De Kanteling. Tientallen bezoekers, waaronder buurtbewoners, vrijwilligers en beleidsmakers, kregen de kans om de plek te verkennen. Er werden rondleidingen gegeven, kleine workshops georganiseerd, en er was ruimte voor ontmoeting en reflectie.
“Deze plek is het resultaat van open overleg, respect voor elkaars noden, en een gedeelde visie op hoe we met publieke ruimte kunnen omgaan,” klonk het unisono bij de drie partners. “Het is geen eindpunt, maar een begin. We hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt, in Herzele en ver daarbuiten.”
Meer dan een bekken.
Wat in de Molenstraat gerealiseerd werd, is geen klassiek bufferbekken. Het is een symbiose van waterbeheer, zorg, educatie en ecologie. Een plek die toont dat een technische nood ook een kans kan zijn. Een kans om mensen samen te brengen, om ruimte te creëren voor beleving, voor rust, en voor bewustwording. Het project illustreert perfect wat mogelijk is wanneer infrastructuur ontworpen wordt mét mensen, in plaats van alleen vóór mensen. En dat is een boodschap die in tijden van klimaatverandering en maatschappelijke uitdagingen alleen maar aan kracht wint.
Foto’s: Studio Fossiel – Aquafin.
